5 Adımda Doğru Tipografi : Bölüm 2
5 Adımda Doğru Tipografi’nin 2. bölümünde İşaretler konusunu inceleyeceğiz.
Madde işaretleri, tipografik tasarımın, son yıllarda yazılım ürünleri tarafından katledilen bir parçasının adı. Madde işaretlerini kullanarak, okuyucuya, okuduğunun düzenli yazı sırası olduğu izlenimi vermeye çalışırız.
Genellikle yazı içinde alıntıya yer verileceği zaman da madde işaretlerini kullanırız ama en çok madde işaretli listelerde kurallara uyulmadığını görüyoruz.
Masaüstü yayıncılığının ortaya çıkışıyla birlikte, yazı sütunları oluşturmak çok kolay ve ucuz hale geldi. Problem, bu yazıların bir kutu içerisinde bulunmak zorunda olmasıydı. Yazının her karakteri, aynı kutunun içinde kalıyor ve dışarıya çıkamıyordu. Halbuki madde işaretleri bu kutunun dışında yer almalıydılar. Önceleri masaüstü programları, madde işaretlerini de aynı kutunun içine alarak problemi örtbas etmeye çalıştılar. Elbette tipografi açısından berbat bir durumdu bu.
Neyse ki yazılım şirketleri geç de olsa hatalarından döndüler. Yeni çıkan yazılımlarla, madde işaretlerini doğru biçimde uygulamak artık mümkün (Quark, Adobe Indesign vs.).
Kutu, madde işareti gibi tabirlere çok mu yabancı kaldınız? Öyleyse konuşmayı keserek örneklerimize geçelim.
Madde İşaretleri
Listeler
Girintili madde işaretleri (Yanlış)
Sola yaslı bu örnek yazı, madde işaretleri tarafından bölünmüş ve madde işaretleri dışarıda kalmadığı için estetiğini kaybetmiş.
Madde işaretleri boşlukta asılı (Doğru)
Yukarıdaki örnekteyse madde işaretleri yazının dışındaki olukta asılı duruyorlar. Madde işaretleri bu şekilde dışarıya çıkarıldığı için yazıda dalgalanma olmuyor ve istenen bölüm doğru şekilde listeleniyor. Listelemeyi bu şekilde yapmak, yazının daha okunaklı olmasını ve daha profesyonel görünmesini sağlıyor.
Alıntı
Girintili madde işaretleri (Yanlış)
Yazı tipi kötü tırnak işareti kadar can sıkıcı bir tipografi problemi yoktur. Buradaki örnekte de tırnak işareti girintili başladığı için yazıda dalgalanmaya ve çirkin bir görüntüye sebep oluyor.
Madde işaretleri boşlukta asılı (Doğru)
Alıntı işaretleri (tırnak işareti) mutlaka boşlukta asılı durmalıdır. Yukarıdaki örnekte tırnak işaretleri, yazının iki tarafındaki boşluklarda duruyorlar. Bu ise okuyucunun okuma hızını ve rahatlığını arttırıyor.
Asılı Tut!
İşin kısası; yazı arasında alıntıya veya listeye yer verecekseniz, işaretlerin yazı bloğunun dışında bulunmalarını sağlayın.
Bu basit tavsiyeyi tutmakta zorlanabilirsiniz. Web çalışmalarında bunu uygulayabilmek özellikle zordur. Fakat akıllıca bir uygulamayla (belki divleri uygun şekilde kullanarak, nasıl yapacağınızı en iyi siz bilirsiniz) tipografik olarak doğru işaretler oluşturabilirsiniz.
5 Adımda Doğru Tipografi yazı dizisi
Bölüm 1: Ölçü
Bölüm 2: İşaretler [Buradasınız]
Bölüm 3: Ligature
Bölüm 4: Tipografik düzen – Boyut
Bölüm 5: Tipografik düzen – Ağırlık
Yazının hazırlanmasında Five Simple Steps to Better Typography esas alınmıştır.
