Çocuğunuzun sizi dinlemesini nasıl sağlarsınız?

Okulda veliler, sokakta da ebeveynler bana sayısız kere “Çocuğum beni dinlemiyor!” diye şikayette bulunmuştur.

Burada iki husus göze çarpıyor:

1. Çocuğa ebeveyn otoritesinde sağlıklı ölçüde saygı gösterilmiyor. (Bunu kabullenmek çok zordur.)
2. Anne babalar isteklerinde zamanlama hatası yapıyorlar.

Neyse ki; ikisinin de çözümü var.

Öğretmenlikteki ilk yılımı unutamam. Üniversiteden yeni çıkmış ve Fransızca öğretmek üzere bir okulda işe başlamıştım. Dersine girdiğim sınıf benden önce iki hoca eskitmişti. Anlaşılan bana da mücadele edilecek yani biri olarak bakıyorlardı. Öyle de oldu. Onlara aylarca öğrendiğim bütün teknik ve yöntemleri uyguladım ama nafileydi. Konuşmayı denedim, bağırmayı denedim, ceza vermeyi, ödül vermeyi denedim ama bir arpa boyu yol ilerleyemedim. Bir gün, en zorlu çocuklardan birinin ailesini kaba davranışları hakkında ‘tekrar’ konuşmaya çağırdım. Babasının cevabı beni şok etti. Dedi ki: “Bakın, ben çocuğumun sana saygı duymasını sağlayamam. Bunu kendin yapmalısın.” Ne utanç vericiydi.

Kendi kendime “Şimdi ben ne yapacağım?” dedim. Uzun düşünmeler sonucu 4 basamaklı bir disiplin tekniği geliştirdim. Bu tekniği tekrar tekrar denemeye kararlıydım. Çünkü daha önce çok şey denemiştim ve açıkçası ben böyle ilişkilerimde ve beklentilerimde belirsiz olunca, çocuklar da benden ne bekleyeceklerini de bilemiyordu.

Büyük bir gelişme olduğunu görmem sadece birkaç günümü aldı. Sene sonunda en zorlu çocuklar bile, benim sınıfımdan başka bir öğretmenin sınıfına geçecek olmalarından dolayı ağlıyordu. Onların saygılarını kazanmıştım ve ben bir şeyi yapmalarını ya da yapmamalarını istediğimde beni dinliyorlardı.

Bu, her ebeveynin yapması gereken şeydir. Arada sadece sevgi değil, saygı da kurulu olduğu zaman ebeveynlik kolay, rahat ve zevkli bir tecrübeye dönüşüverir.

Basit ve tutarlı bir disiplin kurmak kilit önem taşır. Özel anlarda bir arada olmak, her çocukla birebir vakit geçirmek gibi… Bundan başka, takdir ve tebrik ifadeleri kullanmak… Eğer bütün bunlar ebeveyn ve çocuk arasında yaşanıyorsa, ebeveyn kazanç durumuna ve söz dinleyen bir çocuğa kavuşur.

Koçluğunu yaptığım ebeveynlerde gördüğüm bir diğer mesele ise isteklerin zamanlaması.

Her birimizin kendi gündemi var ve çocuğumuzdan bir şey istediğimizde, onun HEMEN yapılmasını isteriz; ki işlerimize devam edebilelim. Bu makul bir sebep olsa da, çocukların da bize lüzumsuz gelse onlar için çok önemli olan bir gündemlerinin olduğunu unutmayalım. Kimse durup dururken işinin bölünmesinden hoşlanmaz. Yani düşünceli olun.

Çocuğunuzdan bir şey istediğinizde şunlara dikkat etmeye çalışın:

a) Geri sayım yapın. “Betül, yemeğe gelmen için 5 dakikan var.” ya da “Odanı toplamaya başlaman için 5 dakikan var.” Sonra kibarca geriye doğru sayın.

b) İsteğinizi oyunları bittiğinde, su içmek vb. için ara verdiklerinde söyleyin. En azından en heyecanlı kısmın bitmesini bekleyin. İsteğinizi kesin ve net bir dille ifade edin. Mesela: “Oyundan sonra _____ yapmanı istiyorum.”

c) Eğer çocuğunuz sözünüzü dinlerse tebrik, takdir ve teşekkür cümleleri kullanın. Mesela: “Oyun bitince hemen geldiğin için tebrik ederim. Bu çok hoşuma gitti.” Sonra da iltifatınızı hızlı bir tebessüm, sırt sıvazlaması ya da yanak sıkma ile somutlaştırın.

Birkaç şeyi pratiğe dökmeniz çocuğunuzla olan ilişkileriniz kadar, aile içi dinamikleri de önemli ölçüde değiştirecektir.