Kozmonotlar Vahşi Tabiata Düşünce
Dünyaya dönmelerinden önce, Alexei Leonov ve Pavel Belyayev tarih sayfalarında yer almayı garantilemişlerdi. 18 Mart 1965’te Voskhod 2 uzay gemisiyle yörüngede ilerlerken, Leonov tarihte ilk defa olarak uzay gemisinin dışına çıkmayı, yani bir EVA (Extravehicular Activity) gerçekleştirmeyi başarmıştı.
Bu hiç de azımsanabilecek bir başarı değildi. Zira üzerindeki kozmonot kıyafeti bu sırada sertleşmiş ve hantallaşmış, uzay gemisine tekrar girmesini fazlasıyla zorlaştırmıştı. Ancak bu uçuşun hikayesi daha yeni başlıyordu.
Uçuşun yirmi altıncı saati bitmeye yaklaşırken, mürettebat bir problemle karşılaştı: Planlanan geri dönüşlerinden sadece beş dakika önce, otomatik yönlendirme sisteminde bir arıza olduğunu fark etmişlerdi. Sistem çalışmıyordu! Bilgisayar, uzay gemisini yönlendiremeyecekti.
Alelacele Vostok’un iniş programını kapattılar ve atmosfere geri girmek yerine, yeniden yörüngede ilerlemeye başladılar. Bu acil duruma müdahale edebilmeleri için zamana ihtiyaçları vardı.
İniş noktasını belirlemek, uçuşun rotacısı olan Leonov’a kalıyordu. Ural Dağları’nın biraz batısında yer alan Perm şehri yakınlarındaki, nüfusu az olan bir noktayı seçti. Böylece Sovyetlere ait bir toprak parçasına indiklerinden emin olabileceklerdi.
Pilot Belyayev, iki koltuğun da gerisine uzandı ve uzay gemisinin penceresinden dışarıya bakarak dönüş istikametini belirlemeye çalıştı. Zamanlama için fazla vakti olmamasına rağmen, her şey yolunda gitti. Müretebat önce arkalarındaki motorun sesini duydular, sonra ise yer çekimini hissetmeye başladılar. Ancak bir şey yanlıştı: Kozmonotlar zıt çekimler hissediyorlardı. Önce bir yana, ardından diğer yana çekiliyorlardı. Aletler değişen noktalardan 10 g kuvvetiyle çekildiklerini söylüyordu. Bu g kuvveti, damarlarını gözlerinden fırlatabilecek kadar yüksekti.
Bu problem, başka Vostok uçuşlarında da yaşanmıştı. Yörünge modülünden patlamadan on saniye sonra ayrılacak şekilde tasarlanan uzay gemisinin iniş modülü, her nedense ayrılamamıştı. Tek bir iletişim kablosu, iki modülü bağlı tutuyordu ve uzay gemisi kendi ekseni etrafında dönmeye başlamıştı.
İniş modülü yer yüzüne 100 kilometre yaklaşana kadar iki modül ayrılamadı. Sonunda kablo koptu ve yörünge modülü ayrıldı. iniş modülünün dönmesi aniden sonlandı ve kozmonotlar sert bir sarsıntı hissettiler. Dengeleyici şamandıra paraşütü açılmıştı. Kapsül, paraşütün altında ağır ağır süzülmeye başladı.
Kabin içerisindeki sakinlik dışarıdaki belirsiz karanlıkla çelişiyordu ve kozmonotlar kalın bulut örtüsü içinde süzülüyorlardı. İniş roketleri ateşlendi ve sarsıntıyla yere çarptılar.
Uzay gemisinin yön sistemine göre hedeflerinin iki bin kilometre ötesinde Sibirya ormanlarının derinlerine inmişlerdi. Mürettebat, kurtarma ekibinin onları ne kadar sürede bulacağını hesaplamak için durumlarını inceleme gereksinimindeydi. Durumun vehametini, kabini açtıklarında kendilerini boyunlarına kadar ulaşan kar karşıladığında anladılar.
İki metrelik kar tepeleri ve huş ağaçları etraflarını sarmıştı ve güneş bulutların arkasına saklanmış vaziyetteydi. Karın yağmaya başlaması mürettebatı uzay gemisine geri gitmeye zorladı.
İki kozmonot da endişeli değildi. Belyayev’in çocukluk rüyası avcı olmak iken, Leonov sanatsal bir açıdan ormanın sakinliğini seviyordu. Onları endişelendiren vahşi hayattı. Ormanın ayılara ve kurtlara ev sahipliği yaptığını biliyorlardı, ki bahar mevsiminde alışılmadık agresiflik gösteren bu hayvanlar çok tehlikeliydiler. Kozmonotlarda ise tek bir tabanca, fakat yeterli mühimmat vardı.
Bir tabancaları olduğu için şanslıydılar. Kapsüllerine geri döndükleri zaman zarfında, Moskova’nın daha onların iniş yaptığından bile haberi yoktu. Sadece Bonn (Almanya) yakınlarındaki dinleme noktasında ve yakınlardaki kargo uçağında çalışanlar onları fark etmişlerdi, şans eseri her iki taraf da mürettebattan sinyal almışlardı ve hemen kurtarma ekiplerini çağırmışlardı.
Kurtarma ekipleri akşama doğru olay yerine vardı. Leonov ve Belyayev boyunlarına kadar yükselen karda zorla ilerleyerek açık alana çıktılar ve kollarını çılgınca salladı. Böylece pilot onları fark etti, ama ne yazık ki sivil bir helikopter olduğu için helikopter ekibinin kurtarmayı yapabicak aletleri ve bilgileri yoktu. İp merdiven sarkıtıldı, ancak kozmonotların hantal basınçlı giysilerinin ve çizmelerinin içinde merdivene tırmanmaları imkansızdı.
Diğer kurtarma uçağı olay yerine vardı ve yararlı olacağını düşündükleri malzemeleri bıraktılar: Yere düştüğünde kırılan konyak şişesi, keskin olmayan bir balta, kurt derisi botlar ve atıldığında dallar üzerinde kalan sıcak kışlık kıyafetler.
Sivillerin nafile kurtarma çabaları, hava karardıktan sonra da devam etti. Bu sırada kozmonotlar yeni bir tehlikeyle yüzleştiler: Karda yürümekten terlemişlerdi ve sırılsıklam olmaları sebebiyle soğuktan donma tehlikesi başgöstermişti. Leonov ve Belyayev güçlükle kapsüle tırmandılar ve kıyafetlerini çıkardılar.
Kozmonot kıyafetlerinin sert bölümünün içindeki suyu boşalttılar ve daha yumuşak olan kısmını yeniden giydiler. Botlarını ve eldivenlerini de yeniden giydiklerinde biraz rahatlamışlardı. Dışarısının sıcaklığı -30 dereceyi gösterdiği için kapsülde kaldılar.
Ertesi sabah, uçak motorlarının sesiyle uyandıklarında, Leonov hemen dışarıya fırladı ve işaret fişeğini ateşledi. Gelen, küçük bir kurtarma ekibiydi: Bir grup kayaklı adam, arkadaşları olan bir kozmonot ve istekli bir kameraman.
Geceyi yine ormanda geçirdiler. Ağaçlar kesilerek ateş yakıldı ve ahşaptan geçici bir kulübe yapıldı. Aynı zamanda helikopterin inebileceği bir alan da oluşturuldu.
Ertesi sabah kurtarma ekibi ve mürettebat, helikopterin iniş sahasına kadar olan sekiz kilometrelik yolu kayarak geçtiler. Mürettebat Perm’e ulaştırıldı ve oradan da Baykonur Üssü’ne götürüldüler. Yuri Gagarin ve Sergei Korolev, gülen yüzlerle onları karşıladılar.
Ertesi gün, Leonov ve Belyayev, uçuşla ilgili soruları cevaplandırmak için Leninsk’teki hükumet komitesinin karşısına çıktılar. Leonov’un uçuşla ilgili tek yorumu, tarihe geçen uzay yürüyüşü ile ilgiliydi:
“Uzay kıyafeti ile desteklenen bir adam, açık uzay sahasında hayatta kalabilir ve çalışabilir.”
