Türkiye’nin Muhteşem Gölleri

National Geographic’i tabiatı, The Washington Post’u dünyayı tanımak ve anlamak için yeterli görenlerimiz bilmezler ama, Türkiye’nin tabiatı da kültür birikimi de propagandası yapılanlardan çok daha hayranlık uyandırıcıdır. Bunu anlayabilmek için 2 şey gerekir: Yurt dışını tanımak ve Türkiye’yi tanımak. İlkini az çok başarabildikten sonra, henüz Türkiye’yi tanımadan yorum yapanlar, kendilerine ne pâye yakıştırırlarsa yakıştırsınlar, “komik insanlar” olmaktan öteye geçemezler.

Hollywood filmlerinde geçmez bizim göllerimiz, bizim nehirlerimiz. Tarihimiz deseniz, Hollywood’a ağır gelir, çekemezler. Fakat; HD görüntülerini görmediğimiz, 1001 filtreden geçmiş görüntülerini hayranlıkla seyredemediğimiz için görülecek bir şey yok zannetmeyin.

Uçsuz bucaksız yeşillikler de bulabilirsiniz bu coğrafyada, yol vermez dağlar da… Başınızı biraz kaldırırsanız önünüzden, ağacın en yeşilini görürsünüz. Mavinin en güzeliyle boyanmış gökyüzünün altında…

Türkiye Gazetesi’nde haftada bir hazırladığı Türkiye Çevre Beratı pâyeli “Yeşil Sayfa”yı ilgiyle takip ettiğim Ediz Hun Bey, bu haftaki bölümünü, yurdumuzdaki muhteşem göllere ayırmış. Bu güzel çalışmanın bir bölümünü burada paylaşmayı uygun gördüm. Hani belki okuyucularımızdan bir değişiklik yapan ve tatilini buraları görmeye ayıran çıkar diye.

Nemrut Krater Gölleri

Bitlis’te Nemrut Yanardağı, en son olarak 15’inci yüzyılın ortasında faaliyete geçmiştir. Nemrut volkan çukuru (kaldera), içinde devamlı su bulunan iki göl ile genellikle yaz mevsimleri sonlarına doğru kuruyan birkaç küçük gölden oluşmaktadır. Boyu 5, eni 2.5 km. olan Nemrut Gölü, dünyanın 2’nci, Türkiye’nin ise en büyük krater gölü unvanına sahiptir ve Nemrut dağının zirvesindedir. Denizden yüksekliği 2400m. olup, yüzölçümü 12 kilometrekaredir. Derinliği 100 m.’yi geçer.

Başlıca balık türü alabalıktır, aynalı sazan da bulunur. Göl suyu tatlı olup berrak, temiz ve içme suyu niteliğindedir. Çok büyük olan kraterin içinde Ilıgöl adlı ilginç bir göl daha vardır. Ilıgöl’ün yüzölçümü ise 1.2 kilometrekaredir. Göl, tabanından ve gölün çevresinden karışan kükürtlü sıcak sular ve buhar nedeniyle kış mevsiminde bile 40 dereceye varan bir sıcaklığa sahiptir. Yeşile çalan rengiyle göl suyu genellikle romatizma tedavisinde büyük şifa kaynağıdır. Yaz aylarında 60 dereceye varan su sıcaklığı ile Ilıgöl, Jeotermal Enerji Kaynağı olarak bölge halkının istifadesine sunulabilir. Ayrıca, kraterin derinliği ve ağzının genişliği, dağın Van Gölüne karşı muhteşem bir manzaraya sahip oluşu, krater içindeki göl topluluğunun şahane görünüşü, burayı teleferikle çıkılan dünya çapında bir turistik merkez yapabilir.

Meke Krater Gölü

Konya’nın Karapınar ilçesinde, sönmüş bir volkan kraterinin suyla dolmasıyla oluşan ve ortasında adacıklar bulunan göldür. “Dünyanın Nazar Boncuğu” olarak adlandırılan Meke Krater Gölü ve zirvesinde bulunan “kaldera” çukur ve gölcüğü, gezegenimizin sayılı jeolojik oluşumlarından biri olup, herkesin ilgisini çekmektedir. Göl ve birincil krater çukurunun uzunluğu 800 m, genişliği 500 m, derinliği ise 12 m‘dir. Yaklaşık 2 milyon yıl önce (Pleistosen çağda) volkanik patlama sonucu oluşan bu krater (Piroklastik koni – kül ve gaz içeren yoğun kütle), zamanla suyla dolarak göle dönüşmüş ve daha sonra, günümüzden 9 bin yıl önce ikinci bir volkanik patlama ile gölün ortasındaki ikinci volkan konisi oluşmuş, zamanla o da suyla dolarak ikinci bir göle dönüşmüştür. Volkan konisindeki göl 25 m derinliktedir ve suyu tuzludur. Adayı oluşturan volkanik kütlenin yapısı, en şiddetli yağmurları bile hemen emecek yeteneğe sahiptir. Meke’nin biçiminin binlerce yıldır bozulmamasının sebebi olarak bu özelliği gösterilmektedir. Ama son yıllarda Konya havzasındaki yeraltı sularının bilinçsiz tüketimi yüzünden yaz aylarında kurumaya yüz tutmaktadır.

Köyceğiz Gölü

Muğla ilimizin aynı isimdeki ilçesine sahili olan, denizden sadece 10m. yükseklikte, derinliği 20-60 m. arasında değişen alüviyal set gölüdür. Yüzölçümü 52 kilometrekaredir. Gölde 4 adet ada mevcuttur. Sazlıklarla kaplı Dalyan adlı doğal bir kanalla Akdeniz’e bağlanır. Denize bir kanalla birleşen bu tür göllere Ayaklı Göl adı verilir. Dünyada bu formasyona sahip doğa harikası göllerin sayısı Köyceğiz Gölüyle birlikte sadece 7 tanedir. Dalyan kanalı ise, dünyada az rastlanan güzelliktedir. Gölün güneyinde Nil Kaplumbağası (Trionyx triungularis) yaşar. Bu çok özel alttür, ülkemizdeki korunmaya muhtaç canlıların başında gelmektedir. Ayrıca; gölde sazan, akbalık, kefal, tatlı su levreği ve yılan balığı bulunur.

Obruk Gölleri

Konya havzasında 20’yi aşkın obruk bulunuyor. Bunların en meşhuru 300 m. çapı ve 145 m. derinliği ile Kızören Obruğudur. Yörede bulunan Gölhöyük, Meyil ve Çıralı obrukları da diğer ilginç olanlardan bazılarıdır. Karstik yapıdaki obruk göllerinin tamamı adeta bir bostan kuyusu görünümünde olup, kenarları meyilli bir dikliktedir. Kızören obruğunun suları zeminden 25 metre aşağıdan başlar. Çıralı Obruğunun huni şeklindeki boşluğu 80 metredir. Konya, Aksaray, Ulukışla ve Karaman dörtgeni içinde kalan bu göller çevredeki kalkerli kayaların çökerek bir kuyu gibi oyulmasından meydana gelmiştir. Bütün obruk göllerinin suları tatlı olup, yer altı suları ile beslenirler.

Ne kadar çok öğrenirsek, yurdumuzun güzelliklerini o kadar çok seveceğiz.

Sizce de öyle değil mi?