Standardın standardı
Ölçü birimlerinin ortaya çıkışı, çook eskilere dayanıyor. Adları ne olursa olsun, ne kadarlık bir miktarı simgeliyor olurlarsa olsunlar, tarihin her döneminde ölçü birimleri kullanıldı.
Eski ölçüm birimlerinin çoğunun tam olarak hangi uzunluklara göre oluşturulduklarını anlamak zor değil. Bir inch, bir arşın; ne olduğu adından kolayca anlaşılabilen birimler.
Ancak günümüzde kullanılan ölçü birimleri, kafamızın karışmasına sebep olabiliyor. Evet, kaç milimetrenin kaç santimetreye eşit olduğunu söylemekte zorlanmıyoruz. Ancak tam olarak neye metre diyoruz, hiç düşündünüz mü?
Bugün, ölçü birimlerinin standartizasyonunu Uluslararası Birimler Sistemi (System International, SI) üstleniyor.
1960 yılında kurulan bu sistem, dünyanın her yerinde, aynı ölçü biriminin aynı şekilde karşılık bulmasını sağlamaya çalışıyor ve genel kabul görüyor.
SI sadece birimleri keşfetmekle kalmıyor, ayrıca bunları tanımlıyor.
İşte günlük hayatta sıkça kullandığımız bazı SI birimlerinin tanımları. Aklınızda kalırsa:
Uzunluk: Metre (m)
Metre, ışığın saniyenin 1/299792458 kesri zaman aralığında vakum ortamda kat ettiği mesafedir.
Kütle: kilogram (kg)
Kilogram, uluslar arası kilogram protipinin kütlesine eşittir.
Termodinamik Sıcaklık Birimi: Kelvin (K)
Termodinamik sıcaklık birimi kelvin, suyun üçlü noktasının termodinamik sıcaklığının 1/273,16 kesiridir.
Zaman: (s)
Saniye, sezyum 133 atomunun taban durumunun iki ince yapı düzeyi arasındaki geçişe karşılık gelen ışınımın 9192631776 periyodunun süresidir.
Madde Miktarı: mol (mol)
Mol, karbon 12’nin 0,012 kg’daki atom sayısını içeren madde miktarıdır.
Elektrik Akımı: amper (A)
Amper, sonsuz uzunluktaki ihmal edilebilir dairesel kesiti olan, birbirinden 1 metre uzunlukta yerleştirilmiş iki paralel iletkenin, birbilerini etkiledikleri metre başına 2×10-7 N’luk kuvveti üreten sabit akımdır.
Işık siddeti: Kandela (cd)
Kandela, Steradyan başına 1/683 Watt radyan şiddeti olan 540×1012 Hertz frekanslı monokromatik ışınım yayan bir kaynağın verilen bir yöndeki ışık şiddetidir.
Yazı konusu ilgi çekici ancak; uluslararası kilogram protipi nedir? Kelvin için üçlü nokta nedir?
“Kilogram şu an Paris’in dışında saklanan 120 senelik bir platin-iridyum kütlenin ağırlığı olarak tanımlanıyor”(tubitak.gov.tr)
Kelvin için üçlü nokta suyun belli sıcaklıkta belli basınçta katı,sıvı,gaz hallerinde birlikte bulunabildiği noktadır.
Metrenin ilk çıkış noktası ise: “1 metre, ekvatordan kuzey kutbuna olan uzaklığın 10 milyonda birine denk gelen uzunlukta bir platin-iridyum çubuğun uzunluğu olarak tarif ediliyor”(tubitak.gov.tr)
Yazı için tebrikler. Neyseki google var 🙂
Aslında okuyucu sıkmadan bu terimleri kullanmanın doğru olacağını düşünmüştüm.Ama sizin yazdıklarınızda yazıya güzellik getirmiş.
Yorumunuz için teşekkür eder her zaman yorumlarınızı bekleriz.