Sağını Solunu Ayırt Edemeyenler
Bazıları kolaylıkla sağ ile solu karıştırabiliyorlar. Üstelik bu çok da nadir rastlanan bir durum değil.
Gerard Gormley’nin The Conversation’da bahsettiği üzere bu problem “nüfusun önemli bir kısmını” etkiliyor.
Bazılarımız için sağı solu ayırt etmek çocuk oyuncağı olsa da; Gormley sağ-sol karışıklığının duyusal ve görsel bilgileri birleştirme, dil işlevini ve hafızayı kullanma gibi çeşitli yüksek nörolojik işlevleri içeren karışık nöropsikolojik bir süreç olduğunu savunuyor.
Birisi (ya da GPS cihazınız) size yön tarif ederken “Buradan sola dön” dediğinde duraklıyor musunuz? Yanlış yöne gitmek çoğunlukla hayati önem taşımaz. Biraz utanç ve rahatsızlık dugularıyla sınırlı kalır yaşadıklarımız.
Ama ya geçim kaynağınız olan uzmanlık alanınız farkı bilmenizi mecbur tutuyorsa? Gormley’in yazdığına göre, haberlere yansıyan bir çok tıp skandalının ardında bu basit sanılan kusur yer alıyor: Yanlış bir böbreğin alınması veya yanlış ayağın kesilmesi gibi hataların temelinde, ne yazık ki, çoğunlukla sağ – sol ayrımı kusuru var.
Hastane ortamını gözünüzde canlandırın: Çalışmaya hiç de uygun olmayacak düzeyde dikkat dağıtıcı, gürültülü ve karmaşık. Ayırt etme kusuru olanlar içinse sağını solunu belirlemek her zamankinden çok daha zor.
Gormley problemin boyutunu saptamak için tıp öğrencileri üzerinde bir araştırma yürüttü. 334 tıp öğrencisinin sağ sol ayırma yetisini ölçerken, öğrenciler normal hastane ortamı gürültüsüyle test edildi ve klinik sorularla araya girilerek stres altına girmeleri sağlandı.
Sonuç enteresandı. Araştırmaya göre, sağ – sol ayırt etmede problem yaşayanların çoğu, yaşça büyük kadın öğrencilerdi. Arka planda sakin bir hastane ortamının kendine has sesi bile, tıp öğrencilerinin sağ sol ayrımı yapabilmelerini engellemeye yetiyordu. Sorulan sorular ise işin tuzu biberi oldu ve problemi daha da ağırlaştırdı.
Tıp öğrencileri genellikle bu problemi erken dönemde fark ediyor ve önlemlerini alıyorlar. Gerekli durumlarda uzmanlık seçimlerini buna göre yapıyorlar. Ameliyathanelerin standart “taraf işaretleme” prosedürleri de bu tarz hataları önlemek için uygulanıyor.
Ama çoğu insan sağ-sol karışıklığı yaşadıklarının farkında bile olmayabilir. Belki siz de ayrımda yanılıyor olabilirsiniz. Kendinizi test etmek için tıklayın (İngilizce).
