Sürfaktan

Fotoğrafı ilk gördüğünüzde aklınıza ne geldi? Belki harika bir kıyafet motifi, belki de oturaklı bir kaplama detayı.

Aslında bu fotoğrafda, yüzey gerilimini azaltarak, akciğerlerimizin büzüştükten sonra tekrar açılabilmesine destek olan sürfaktan maddesinin mikroskopik bir görüntüsü yer alıyor.

Şaşırtıcı değil mi?

Nanopartiküllerin insan vücudunu nasıl etkilediğini araştıran Prajna Dhar ve arkadaşları, çalışmalarını Ocak 2012’de Biophysical Journal’da yayınlamışlar. İşte bu fotoğraf da, o yayındaki şaşırtıcı detaylardan biri.

Sürfaktan…

1929’da Von Neergard isimli bilim adamı, akciğerlerin en küçük odacıkları olan alveollerde nefes verme sonrasında oluşan yüzey geriliminin, normalde akciğerlerin tamamen sönmesine ve yeniden açılamamasına sebep olacak kadar yüksek olduğunu tespit etti. Akciğerin tekrar eski haline genişleyebilmesine yardımcı olan bir şey olmalıydı. Sonraki yıllarda bahsedilen bu faktörün yağ ve proteinlerin karmaşık bir birleşiminden oluşan sürfaktan adı verilen madde olduğu anlaşıldı.

Son 30 yıl içerisinde sürfaktanın tam yapısı ve proteinlerin genetik kodları tespit edildi ve değişik sürfaktan maddeleri üretildi.

Hyalen Membran Hastalığı gibi sürfaktan yapılamamasına bağlı bazı hastalıklar tanımlandığı gibi, miadından önce doğan bebeklerde sürfaktan eksikliğine bağlı akciğer problemlerinin de ortaya çıktığı biliniyor.