En Fazla Kaç Dil Bilmek Mümkün?

Sena Yükselen

Dünya üzerinde birden fazla dil konuşan yüz milyonlarca insan var. Üç dil konuşabilmek bile alışılmadık bir durum değil. Hatta her gün evden işe giderken 5-6 dil kullanmak Hindistan’da yaşayan insanlar için sıradan bir olay sayılabilir. Peki ya 10, 20, 30, 100 dil?.. Bir insan en fazla kaç dil biliyor olabilir?

Michael Erard, hiperpoliglotları araştırmak için dünyayı dolaşıyor. Onların başarılarının sırrına ışık tutuyor ve pek çok dile hakim olmanın neden zorlayıcı olabileceğini açıklıyor. Michael’in tanıştığı, çok sayıda dil öğrenebilmiş kişilerden bir kaçı şunlar:

Graham Cansdale, 14 dil.

Cansdale bildiği 14 dil ile Bürüksel’deki Avrupa Birliği Komisyonu’nda profesyonel olarak çevirmenlik yapıyor.

Lomb Kato, 16 dil.

Bu Macar poliglot bildiği dillerden beşinin, “içinde yaşadığını”, diğer beşinin yeniden aktif hale gelebilmesi için en az bir yarım gün gözden geçirilmesi gerektiğini ve geri kalan 6 dilde çeviri yapabildiğini söylüyor. Dil öğreniminde, özgüvenin can alıcı nokta olduğunu öne sürerken işin püf noktasını ise şu şekilde özetliyor: “Dil konusunda dahi olduğunuza kesin bir şekilde kendinizi inandırın.”

Alexander Arguelles, yaklaşık 20 dil.

Arguelles tam sayıyı söylemeyi reddediyor. “Eğer biri size kaç dil bildiğini net rakamlarla ifade ediyorsa, ona güvenmemelisiniz.” diyor. 60’tan fazla dil üzerinde çalışmış ve hala günde 9 saatini bu çalışmaya adıyor. 20 sayısı, okuma kabileyetine sahip olduğu dillere karşılık geliyor.

Johan Vandewalle, 22 dil.

1987’de, Vandewalle Flamanya’nın poligolotu yarışmasını kazanmış, 22 dilde sınanmış (Daha fazlasına çalışmış olmasına rağmen). Yarışma o dili ana dili gibi konuşan kişilerle 10 dakika karşılıklı konuşmayı gerektiriyormuş, bir dili 10 dakika konuşup bir başka dil kullanımına geçiş esnasında 5 dakikalık molalar mevcutmuş.

Ken Hale, 50 dil.

Ünlü MIT dilbilimcisi sadece 3 dil konuşabildiğini (İngilizce, İspanyolca, ve bir aborjin dili olan Warlpiri), diğer dillerde ise zar zor “konuşabildiğini” söyledi. Bir dili konuşabilmenin o dilin tüm kültürel yönlerinin de bilinmesini gerektirdiği görüşünde. Hale, bir uçuş sırasında Fince dilbigisi çalışıp iniş sırasında şakır şakır konuşabildiği iş arkadaşları tarafından gözlemlemiş olmasına rağmen, dil konusundaki başarılarının insanlar tarafından efsaneleştirilmesinden hoşnut değil.

Erard’ın hiperpoliglotlarla geçirdiği vakitten edindiği temel fikir şu: Kabiliyet, motivasyon ve sıkı çalışmayla şaşırtıcı derecede çok dil öğrenilebiliyor. Ona göre, bir insanın öğrenebileceği dil sayısının teorik bir limiti yok. Ancak zaman sıkıntısı var.

Çoğu hiperpoliglot, onlarca dil bilmelerine rağmen, bildikleri dillerin tam sayısını söylemekten kaçınıyorlar. Bunun asıl sebebi, çoğumuza göre daha doğru bir “dil bilme” tanımına sahip olmaları. Yani sahip oldukları bu alçakgönüllülük, uzmanlıklarından kaynaklanıyor: Bilgisi artanlar, bilmediklerinin fazlalığını da daha iyi kavrıyorlar.

Hiperpoliglotlar arasında, bildiklerini net olarak söyledikleri en yüksek dil sayısı 15 olarak dikkat çekiyor. Yine de muhtemelen, üzerinde çalışmış oldukları diğer dillerde de, lise İngilizcenizden daha iyi durumdalar.