Palyaço Balıklarının Deniz Şakayıklarına Yardımı

Deniz Şakayıkları (Anemonlar) ve Palyaço Balıkları arasındaki ortaklık, hayvanlar dünyasının en ünlü ortaklıklardan biri. Deniz Şakayıklarının Palyaço Balıkları için bir yuva görevi gördüğünü ve düşmanlarından saklanmalarına yardımcı olduğunu biliyoruz.

Pixar’ın ünlü filmi Kayıp Balık Nemo’da gördüğümüzün aksine, Palyaço Balıkları Deniz Şakayıklarından uzaklaşıp başıboş bir şekilde dolaşmıyorlar. Gün boyunca suyun yüzeyine doğru atılarak yemek artıklarını yakalamaya çalışıyor, geceleri ise deniz şakayıklarının dokungaçlarının arasına kıvrılıp yatıyorlar.

Bu rutinin geceye ilişkin kısmı hala sürprizlerle dolu.

Geçtiğimiz günlerde bilim adamları bu balıkların gizli bir görevini keşfetti: Palyaço Balıkları geceleri Deniz Şakayıklarının nefes almasına yardımcı oluyordu. Deniz Şakayıkları vücutlarından geçen suyu kontrol etmekte pek yetersizler ve etraflarındaki akıntının taşıdığı oksijen ve besin kaynağına muhtaçlar. Bilim insanları yıllardır Palyaço Balıklarının Deniz şakayıklarına yardım ediyor olabileceği fikrini savunuyorlar, ancak bu fikir hiçbir zaman doğrulanamadı.

Chadwick ve Joseph Szczebak adındaki bir öğrenci bu konuda araştırma yaptılar. Bu araştırmada Kızıldeniz’den toplanmış İki Şeritli Palyaço Balığı (Amphiprion bicinctus) ve onu ağırlayan hava kabarcığı tipindeki Deniz Şakayığından yararlandılar. Szczebak ve Chadwick, bu canlıları birbirlerinden ayırdılar ve onları çevreleyen sudaki oksijen miktarını ölçtüler. Sonuçta, geceleri birlikteyken yüzde 40 civarında daha fazla oksijen alabildiklerini gözlemlediler. Bu durum, yalnızca temas halindelerken mümkün olabiliyordu. Eğer plastik bir örgüyle ayrılırlarsa; birbirlerini görebiliyor, kokularını alıyor ancak dokunamıyorlarsa, daha az oksijen tüketiyorlardı. Bu farklılığın sebebini öğrenmek isteyen Szczebak kızılötesi kamerlarla bu çifti gece boyunca izledi ve Palyaço Balığı’nın sanılandan çok daha aktif olduğunu gördü.

Deniz hayatı ile ilgilenen bir çok biyolog Palyaço Balıklarının gece hiç hareket etmeden durduklarını iddia ederken, Szczebak’ın elde ettiği görüntüler tam tersini gözler önüne serdi: Palyaço Balığı gecenin büyük bir kısmını hareket ederek geçiriyordu. Gece boyunca dokungaçlarını oyanatacak şekilde kıpırdanıyor ve 180 derecelik dönüşler yapıyordu. Deniz Şakayıkları ile birlikte olmadığında ise asla bu şekilde davranmıyordu.

Deniz Şakayıklarının dokungaçları dalgalanabilirler, ancak yine de çevrelerindeki suyu ittirebilmekte zorlanırlar ve birbiriyle temasta olan dokungaçların arasında, hava ve besin alamayan ölü noktalar oluşur. Bu da büyümelerini kısıtlar. Palyaço Balığının bu enteresan hareketleri ile, Deniz Şakayığının hava ve besin alabilmesi sağlanıyor.

Bir soru hala cevaplanmayı bekliyor: Palyaço Balıklarının geceleri sürekli hareket etmelerinin sebebi ne? Deniz Şakayıkları, salgıladıkları bir madde ile veya dokungaçları ile Palyaço Balıklarını rahatsız ederek hareket etmelerine sebep oluyor olabilirler mi?

Yoksa bu, hayvanlar aleminde görmeye alışkın olduğumuz bir dostluk mu? Biliyorsunuz, dosta yardım etmek için sebep aranmaz.