Neden madeni paralar ellerimizi kokutur?

Marketlerde, minibüslerde, taksilerde… Madeni paralara temas etmemiz gereken her yerde kolayca fark edebiliriz: Madeni paralar ellerimizde garip bir koku bırakırlar.

Çoğumuz bu kokunun, madeni paraların doğal kokusu olduğunu ve ellerimizi paraya sürdüğümüzde bu kokunun ellerimize geçtiğini zannederiz.

Peki gerçekten böyle midir?

Hayır. Aslında bu garip koku, madeni paraların değil, vücudumuzun kokusudur. Derimizin yüzeyinde bulunan yağ tabakası ile demir içerikli cisimler temas ettiğinde, ortaya böyle bir koku çıkar. Buna benzer bir koku da, bakır ile temas edildiğinde oluşur. Bu sebeple “metalik koku” dediğimiz kavramın, metalle tek ilgisi, metale temas sonrası oluşuyor olmasıdır.

İsterseniz biraz ayrıntıya girelim. Demirden yapılmış bir şeyle temas ettiğimizde, derimizin yüzeyinde bulunan ter damlaları, demir atomlarının 2 elektron almasına sebep olurlar. -2 yüklü hale gelen demir atomları, derimizdeki yağ tabakası ile reaksiyona girer ve aldehitlere ve ketonlara dönüşür.

Daha önce aseton veya formaldehit kokusuyla karşılaştıysanız, bu bileşimlerin ne kadar farklı ve keskin kokuları olduğunu hatırlayacaksınız.

Alman bilim adamları, demirle temas etmiş kişilerin derisinden yayılan buharların kimyasal içeriklerini belirlemiş ve çok düşük konsantrasyonlarda bile insanlar tarafından hissedilebilen keskin bir kokusu olan 1-octen-3-one bileşimini tespit etmişler. Bugün için “metal kokusu”nun ana elemanının bu bileşim olduğu kabul ediliyor.

Metal kokusunun bir benzerinin de derimize kan bulaştığında ortaya çıktığını fark etmiş olabilirsiniz. Bunun sebebi de kanın demir içermesi ve demir atomlarının, derimizin yüzeyi ile yukarıda bahsettiğimiz reaksiyonlara girmesidir. Sonuçta ortaya aynı bileşimler çıkar ve benzer kokular oluşur.