Yaşanabilecek En Kuzeydeki Nokta Neresidir?

Eğer bir Amerikalıya sorarsanız, dünya üzerinde en kuzeydeki şehir muhtemelen Toronto, Kanada’dır.

Eğer bir Britanyalıya sorarsanız, Edinburg, İskoçya’dır, ama diğer herkes için dünyadaki en kuzeydeki şehir yukarılarda bir yerdedir.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en kuzeydeki şehir, kuzey kutup standartlarınca oldukça büyük olan Barrow, Alaska‘dır.

Yaklaşık 5.000 insanın burada yaşıyor olması, burayı Kuzey Amerika’nın en büyük kuzey şehri yapıyor ancak Kuzey Amerika esasen kutup şehirlerine sahip değil, eğer doğuya doğru bir çizgi çekerseniz Barrow ile neredeyse aynı enlemlerde olan ama 70.000’in üzerinde insanın yaşadığı Tromsø, Norveç‘e ulaşırsınız.

Bu nüfusun bir sebebi de körfez akıntıları sayesinde Tromso’nun Barrow’da  yaklaşık 10-15 derece daha sıcak olması.

Resimlere bakarak Tromso’nun bariz bir şekilde Barrow’dan daha misafirperver olduğunu söyleyebilirsiniz ve bu yüzden ekonomiyi sürdüren büyük bir turizm endüstrisine sahip ama eğer doğuya doğru diğer bir çizgi çekerseniz Murmansk, Rusya‘ya ulaşırsınız.

300.000’in üzerinde insanın yaşadığı bu şehir, Tromsø kadar güzel bir manzaraya sahip değil.

Helsinki’den (Finlandiya) 600 mil kuzeyde olmasına rağmen; Murmansk’ın nüfusu, Yukon’un, Kuzeybatı bölgelerinin, Nunavut ve Grönland’ın birleşiminden daha büyük.

Daha akılda kalıcı olması için, şöyle bir benzetme yapalım: Murmansk Kuzey Amerika’da olsaydı, New York’un 2.000 mil kuzeyinde olurdu ki bu 4 saatlik bir uçuş demek.

Ama yine de, daha kuzeyde pek çok şehir var. En dikkate değer olanlardan biri de; Svalbard’daki Longyearbyen. Svalbard Norveç’e bağlı, ama yalnızca bir bakıma…

Görünüşte Norveç egemenliginde, ama bazı kendine has kuralları var. 1920’lerde, arazi hakları üzerindeki anlaşmazlık yıllarından sonra, bir grup ülke bir araraya gelerek Svalbard amlaşmasını imzalıyor. Anlaşma,  Svalbard’ın Norveç’in toprağı olduğunu söylüyor ama anlaşmayı imzalayan ülkeler; takım adalarda maden arama, avlanma ya da her hangi bir ticari faaliyette bulunma hakkına sahip.

Svalbard’ın, Barentsburg gibi yüzde yüz Rus popülasyonlu bir madencilik şehrine sahip olabilmesinin sırrı da bu anlaşmada yatıyor. Burası aynı zamanda dünyanın en kuzeydeki diplomatik misyonuna, Rus Konsolosluğuna da ev sahipliği yapıyor. Yine bu anlaşma yüzünden, Svalbard tamamen vize gerektirmeyen bir bölge. Herhangi bir ülkeden herhangi biri vize sahibi olmaksızın Svalbard’da istediği kadar yaşayabilir ve çalışabilir.

Longyearbyen ayrıca şaşırtıcı bir şekilde dünyanın bir çok yerine ulaşımın sağlanabildiği bir yer. Havaalanından Oslo’ya bir çok günlük uçuş var ve aynı zamanda dünyadaki en kuzeydeki ticari havalimanı olma ünvanını elinde tutuyor ve bu yüzden Longyearbyen kuzeydeki hemen hemen en kolay ulaşabileceğiniz yer.

Güne Svalbard’da kelimenin tam anlamıyla dünyanın en tepesinden başlayabilir ve Newark, New Jersey’de bitirebilirsiniz – bunu isteyeceğinizden değil tabi.

Fakat bu noktada yerleşim yerlerini iki kategoriye ayırmamız gerekiyor — halka açık ve özel alanlar. Kuzey kutbunda olmanın hem askeri hem de meteorolojik açıdan inanılmaz yararları var çünkü.

Mesela ABD’nin en kuzeydeki askeri üssü, Grönland’daki Thule Hava Üssü‘dür ki, kuzey kutbu üzerinden gelecek balistik füzelere karşı bir radar üssü olarak hizmet verir.

Bunun yanı sıra Grönland’da, 4 kişilik sabit popülasyonuyla bir hava istasyonu olan Nord var. Alert, Canada da dünyadaki en kuzeydeki kalıcı yerleşim yeri… Bu yer o kadar kuzeyde ki, kuzey kutbundan Moğolistan’a uçmak, Washington’a uçmaktan daha kısa sürüyor. Burası o kadar kuzeyde ki kışın 4 tam ay süresince gece ve yazın 4 tam ay süresince gündüz yaşanıyor.

Alert; kuzey kutbuna, diğer Kanada şehrilerine olduğundan daha yakın.

Bu yerleşim yeri, esasen Kanada egemenliğini korumak amaçlı hizmet veriyor. Halka açık değil yani gitmek istediğinizde elinizi kolunuzu sallayarak gidemiyorsunuz. İşte bu yüzden dünyadaki en kuzeydeki şehir olduğu söylenemez.

Biraz güneyde, izin almaksızın gidebileceğiniz en kuzeydeki yer, Svalbard’daki Ny-Ålesund yer alıyor.

Bu yerin sabit kalıcı nüfusu yaklaşık 35.000 kişiden oluşuyor ama gerçekten hayatın yaşandığı bir yer. Hatta Svalbard’da bir kuzey kutup postanesi bile var ve yine hiç vize gerektirmiyor ve bu demek oluyor ki yarın kelimenin tam anlamıyla öylece çıkıp gidebilirsiniz.

Bu yüzden, eğer medeniyetten bıktıysanız ve her şeyden uzaklaşmak istiyorsanız, burası tam size göre…