Proton Sandığımızdan da Küçükmüş

Amerikan Fizik Derneği’nin Nisan toplantısında sunulan araştırmalara göre, protonun boyutu ile ilgili çalışmalar, eski ölçümlere uymayan sonuçlar veriyor.

Bildiğiniz gibi proton, atom çekirdeğinde yer alan artı yüklü atom altı parçacıktır. Elektronlardan farklı olarak atomun ağırlığında hesaba katılacak düzeyde kütleye sahiptirler. Yıllardır yapılan ölçümler, protonun yarıçapının 0.8768 femtometre olduğunu göteriyordu (Bir femtometre, bir metrenin milyarda birinin milyonda biri kadar bir uzunluktur).

2009 yılında yeni bir metodla yapılan ölçüm ise, 0.84087 femtometre sonucunu verdi. Yani yarıçap sanılandan %4 farklıydı.

“Farklılık oldukça ciddi” diyor Max Planck Kuvantum Işık Bilimi Enstitüsünden Randolf Pohl. Merak etiikleri şey ise şu: Bu farklılığın sebebi basitçe eskiden yanlış ölçüm yapılmış olması mı, yoksa yeni fizik teorilerine yol açabilecek bir değişiklik mi var?

Her halükarda protonun gerçek boyutundan emin olunabilmesi için bir çok laboratuvarda eş zamanlı çalışmalar yapılacak. Bu çalışmaların 10 yıl kadar sürmesi bekleniyor.

Bu süre zarfında size protonun boyutunu soran olursa, “Henüz belli değil” dersiniz. Tabi hemen ardından neden sorduklarını sormayı da ihmal etmeyin.