Algoritma nedir?

Algoritma… Sağda solda bu enteresan kelimeyi görmüş, okuduğunuz kitapların satır aralarında rastlamış; fakat bir türlü ne olduğunu anlayamamış olabilirsiniz. Bu yazıda size “Algoritma”nın ne olduğunu kolay yoldan anlatmaya çalışacağız. Korkmayın, şekiller, şemalar, çizimler falan yok. Sadece bir gencin karne stresi anatomisi var. Gerçekten…

Algoritma kelimesinin kökeni Ebu Abdullah Muhammed İbn Musa el Harezmi’den gelir ki, herhangi bir problemin çözümü için izlenecek yol anlamını içermektedir. Daha çok matematikte ve bilgisayar bilimlerinde kullanılır. Aslında bir program kodlarken karşımıza çıkabileceği gibi, 4 işlem problemlerinden, “Şimdi şu herife yumruk atarsam, arkadaşlarını toplar da beni döver mi?” tarzı ince sorulara kadar hayatın her alanında da etkisini hissettirir.

Algoritmanın ne önemi var? Matematikle uğraşanlar bilirler: Her problemin birden çok çözüm yolu vardır. 2 sayı kullanarak 41’e ulaşın sorusunda;

gibi bir çok çözüm yolu olacaktır. Fakat önemli olan en pratik olan, sonuca en kolay ulaştıran çözümü bulmaktır. İşte algoritma burada devreye girer. Elbette problemler genelde böyle kolay ve amaçsız olmazlar. Pek çoğunun yüzlerce ihtimali vardır ve her ihtimal de ayrı ayrı sonuçlara çıkacaktır.

Bir örnek üzerinde algoritmanın ne olduğunu anlamaya çalışalım:

Bir öğrenci Fizik imtihanının sonucuna göre ailesinin reaksiyonunu düşünüyor. Basit ancak gerçekçi kuralları var:

2 alma ihtimalinin daha fazla olduğunu düşünelim. Tabi kafasında kurdukları “2 alırsam sopa yerim”le sınırlı kalmayacak.

Ama delikanlımız 2. şıkla yani ailenin olaydan uzak kalmasıyla sıyrılmanın kolay olmadığının da bilincinde. Ailesi belli ki dört gözle imtihan sonucunu bekliyor. Delikanlı hemen onunla ilgili de senaryo kuruyor:

Eğer devreye girmezse karneye 2 notunun geleceğinden de emin gibi:

Tamam. 3. şık aklına yattı. Zaten geçen sene de arkadaşları aynı yöntemle kurtulmuşlardı. Şimdi onunla ilgili ihtimaller devreye giriyor.

İşte buna “algoritma” diyoruz. Bir yere gidecekken “Nasıl daha ucuza giderim?” sorusunu kendinize sorduğunuzda da, “Akşama şurada olabilir miyim?” diye düşündüğünüzde de hep beyniniz algoritmalar kurmaya, bazı algoritma yollarını çürütmeye, bazılarını ise öne çıkarmaya çalışıyor. Siz farkında olmasanız bile ihtimaller hesaplıyor; gerekirse adrenalin, gerekirse seratonin salgılıyor, en yüksek ihtimalli sonuçlara sizi hazırlıyor.

Yanisi algoritma kurmak için kağıt kalem alıp oklar çizmek gerekmiyor. Her gün, hepimiz defalarca algoritma kuruyoruz.

Sadece farkında değiliz.